साद घालते सह्यशिखर: ''जळूनही हसावे, पुन्हा रूजावे''

वणव्यात अर्धाधिक जळालेला चामरलेणीचा डोंगर

आठवड्याभरात चित्र इतकं बदलू शकतं?
एक तो दिवस, जेव्हा पाऊण तासात
ब्रम्हगिरीवर जाता येई. एक हा दिवस की,
थोडंसं धावणे सूद्धा जमू नये. पाठीचा कुठलासा
स्नायू दुखावला आणि करंड्याच्या भटकंतीवर
पाणी सोडावे लागले. म्हंटलं आज रविवार,
जर बरं वाटतय तर शरीराचा परिक्षा घेऊन
पाहू. गाठला चामरलेणीचा डोंगर. त्याचं
वेगळंच रूप बघायला मिळालं. तंदूरूस्तीत
बर्‍यापैकी उत्तीर्ण करताना एक वेगळाच धडा तो
शिकवून गेला.

'लिडर'ने करंड्याची भटकंती घोषित केली. ती चुकविण्याचे कोणतेही कारण नव्हते. त्र्यंबकमध्ये छानशी तंदूरूस्ती राखता आली होती. तोच माशी शिंकली. पाठीचा स्नायू असा काही दुखावला, की, चालायला सुद्धा त्रास. एक आठवडा कसाबसा काढला. अहमदाबादेची व्यवसायिक यात्रा पार पडली. परतल्यावर त्रास कायम होता. भल्या सकाळी चामरलेणीच्या डोंगराची वाट धरली. शिखर माथ्यावर न जाता लेणीं परिसरास फेरी मारून परत येण्याचा मनसुबा रचला. चालताना जाणवलं, त्रास आपोआप मिटला आहे, आज शिखर माथा गाठायला हरकत नाही.

लांबून दिसत होतं, डोंगर एकबाजुने काळवंडलेला, वर जाऊन बघणे क्रमप्राप्त होते. लेणीच्या डाव्या हाताला एका अवघड घसार्‍याने वर जाण्याची इच्छा निर्माण झाली. मागच्या महिन्यात पुण्याच्या घोराडेश्वराच्या डोंगरावर पडून घसरगुंडी झाल्याने दुखावलेला हात अजून बरा झालेला नाही, तोच ही जोखिम? मनाशी म्हटलं, ट्रेकवर कुठला स्नायू दुखावला तरी तो पूर्ण करावा लागतोच ना. यापूर्वी असे कितीदा घडले आहे. या भागात एकही चुक करायची नव्हती. मरणाचा उतार नव्हता, पण दुखापत झाली असती तर आगामी मोहिमेवर पाणी फेरावे लागणार हे निश्चीत. अखेर आव्हानात्मक चढाई विनासायास पार पडली. तिथून लेणीच्या वरच्या भागातून शिखराकडे चढाई करण्यास काहीच हरकत उरली नव्हती.

आज रविवार असूनही चामरलेणीवर कमालीची शांतता होती. व्यायामप्रेमी मंडळींची अगदी तुरळक उपस्थिती.

वर जातांना डाव्या बाजुचा डोंगर जळालेला दिसत होता. कोणी तरी वणवा पेटवला होता. तो आता शांत होता.

गवत हे डोंगर पर्यावरणाचे अभिन्न अंग. काही किटक, पक्षी, प्राणी त्याच्या आश्रयाने जगतात. सह्याद्रीत

बहुतांशी डोंगरावर चराई व गवत कापून विकण्याची प्रथा गेल्या पाच पन्नास वर्षात वाढीस लागलेली, त्यामुळे

अगोदरच प्रभावित झालेली गवतीमाळ सृष्टी! माझी गमवलेली तंदूरूस्ती परतली होती, त्याचा विसर

पडून डोंगर वणव्याच्या खुणात गुरफटत गेलो. हळूवार चालत जळालेला डोंगर न्याहाळत उतरई सरू झाली.

दुतर्फा वणव्याने काळे राख झालेले गवती पट्टे दिसत होते.

उत्तर बाजूच्या टोकाकडे आल्यावर एका उंचवट्यावर पुढचे काहीच दिसत नाही, असं वाटतं डोंगरवाट संपली

आहे. पुढे भिषण कडा वाट रोखून आहे. पण तसे काही नाही, त्याच्या जवळ गेल्यावर एक वाट खाली उतरवते.

तिथला घसार्‍याचा पट्टा प्रसिद्ध आहे. यापूर्वी अनेकदा तो विनासायास पार झाला आहे. आज त्या ठिकाणी पाय

थबकले. घसरून जाऊ असे वाटू लागले. मग सगळ्यात जास्त घसारा आहे, तिथे परिक्षा द्यावीशी वाटली. त्यावरून

सावकाशपणे शेवटपर्यंत चालता आले. पण शेवटची तीन पावले टाकवली गेली नाही. माघार घेतली. माहितीच्या ठिकाणी माघार? स्वत:लाच म्हंटलं कितीवेळा हा परिसर सर्व ऋतूत

केला आहे. अशी माघार शोभते का? का नाही? आज धीर खचण्याचे कारण कळले नाही. कदाचित वणव्यात

जळालेल्या काळ्या गवतातून चालताना निराशा आली असेल.

पूर्व बाजूचे गवत वणव्यापासून वाचले होते. तिथूनच वेगवान वारे वाहत असल्याने खाल पर्यत धक पोहोचली नव्हती. लोकांच्या चालण्यामुळे मळलल्या वाटेने आगपट्ट्याचे काम केले. खाली उतरल्यावर सुंदरसा काटेसावर आणि एक पळस लालभडक, केशरी रंगात फुललेले दिसले. जळूनही डोंगर दुखी नव्हता. त्याने जणू शिकवण दिली,

नवा गडी नवा राज

नवा दिवस नवी सुरूवात

जळलं मेलं जळो मरो

प्रसन्नतेने नवी सुरूवात

सूर्य पहावे उगवतीचा

त्यातून घ्यावे तेज

अपयशाच्या खुणा पुसाव्या

झटकावे निस्तेज.

''जळूनही हसावं,

नव्याने सुरू व्हावं'',

हा धडा त्याने आज दिला.

- प्रशांत, २१/२/२०२१